Yapıldığı günden beri muhalefetin sürekli olarak dillendirdiği 'yap-işlet-devret' modellerinde uygulanan garanti ödemelere yönelik eleştirilere en iyi cevabı vatandaş verdi.
Türkiye, son yıllarda gerçekleştirdiği dev projelerle önemli adımlar atarken muhalefet, bunların yap-işlet-devret (YİD) modeliyle yapılmasını sürekli olarak eleştiriyor. Devlet bütçesine yük olmadan hayata geçirilen bu projelerde özellikle "geçiş garantisi" eleştiriliyor ancak bu sistemin avantajları oldukça fazla.
Bu tarz projelerin ilk yıllarında garanti bedellerinin karşılanmamasının normal olmasına rağmen bunu bir algı operasyonu malzemesine çeviren muhalefete açıklanan son rakamlar cevap oldu.
HIZ, TEKNOLOJİ VE İSTİHDAM
Son dönemde dünyada da oldukça fazla kullanılan Kamu-Özel İşbirliği modelleri arasında yer alan yap-işlet-devret uygulamasıyla Türkiye’de yüzlerce proje hayata geçirildi. Bu projelerde işletme aşamasında özel sektörün hızlı karar alma ve ileri teknolojiyi kullanma yeteneğinden sonuna kadar faydalanıldığı gibi projeler istihdama da ekstradan katkı sağladı.
YİD sistemi kamuya yeni maliyetler yüklememesi ve geri ödemenin, üretilen mal veya hizmetlerin satın alınmasıyla zamana yaygın olarak yapılması nedeniyle ülke ekonomisine ciddi avantaj sağlıyor.
YİD MODELİNİN KULLANILDIĞI ÜLKELER
Bu modeli kullanan ülkeler arasında ABD, Çin, Pakistan, Tayland, Tayvan, Suudi Arabistan, Bahreyn, İsrail, Filipinler, Mısır, Myanmar, Malezya, Vietnam, Japonya, Hindistan, İran, Hırvatistan, Avustralya, Yeni Zelanda, ve Nepal yer alıyor.
GARANTİLER AŞILDI MUAHEFETE CEVABI VATANDAŞ VERDİ
Muhalefetin her fırsatta dillendirdiği ‘geçiş garantileri tutmuyor devlet kasasından para ödüyor’ eleştirilesinin açıklanan güncel rakamlarla gerçek olmadığı da ortaya çıkmış oldu.
2019 yılında Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın katılımıyla, yerli firmalar tarafından gerçekleştirilen İstanbul-İzmir otoyol projesi pandemi şartlarına rağmen garanti edilen günlük geçiş sayılarını aştı ve muhalefete asıl cevabı vatandaş vermiş oldu.
Avrasya Tüneli geçişleri ve eleştirilerle ilgili geçtiğimiz günlerde açıklama yapan Bakan Karaismailoğlu ise Karaismailoğlu, Avrasya Tüneli'nden şu andaki pandemi döneminde bile 45 bin araç geçtiğini belirterek, şunları söyledi: "Hatta bunun 70 bini geçtiği günler olmuştur. Normal garanti verilen sayı 68 bindir. Biz, bu fizibiliteleri hazırladığımızda, bunlar daha işletmelerin ilk yılları, bu ilk yıllarda tabi ki garantilerin tamamını karşılayamayacaklar. Bunlar ortalama garantilerdir. Mutlaka bunlar zamanı geldiğinde tamamlanacaktır ama bu gibi projeler, 5 yıllık veya 10 yıllık projeler değil, yüzyıl, ikiyüz yıl memleketimize hizmet edecek projelerdir. İstanbul-İzmir Otoyolu, Orhangazi Köprüsü, 40 bin araç garantisi vermişiz, şu anda 36 bin araç geçiyor buradan. Yine birinci, ikinci ve üçüncü kesimde garantilerin üstüne çıkmışız. 4'üncü kesimde sadece yakın bir trafik var. Buradaki trafikleri ciddiye alalım. Biz bu İstanbul-İzmir Otoyolu'nu yapmasaydık, 8,5 saatte gidilen yol ,11-12 saatlere çıkacaktı. Eleştirilerinize açığız, tabi ki sizin görüşlerinize ihtiyacımız var.
Bunları da değerlendirmemiz gerekiyor ama her şeye bu kadar çalışan arkadaşımız var. Arkamızda 400 bin kişinin sorumluluğu var. Biraz da moral motivasyon istiyor bu arkadaşlar. Yaptığımız işlerde verilemeyecek hiçbir hesabımız yok. Yine burada arkadaşlarımız, Sayıştay sorgularından bahsediyor. Sayıştay bir bulgudur. Bu bulgular, bize gelecek. Biz, bunların hepsine cevabımızı vereceğiz. O zaman bunları konuşuruz. Sadece bir dosya incelenmiş ve bir bulgu bulunmuş. Buradaki süreç de devam etmektedir."
Karaismailoğlu, 18 yılda toplam 910 milyar liralık yatırım yapıldığını dile getirerek, bunun sadece yüzde 18'inin Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) modeliyle yapıldığını dile getirerek, "Yüzyıla sığamayacak işleri, 18 yılda nasıl yapacaktık? Sadece yüzde 18'ini KÖİ modeliyle yaptık. Diğerlerini de öz bütçeden yaptık. Para olsaydı hepsini öz bütçeden yapardık. Tüm projelerimizi, Bolu Dağı'ndaki proje gibi yabancı firmaları mı bekleyecektik?" ifadelerini kullandı.” dedi.
