Dünyanın en zengin ülkelerinden G7 üyesi Kanada’nın, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınına karşı, yoksul ülkelerin aşı ihtiyacını karşılamak üzere oluşturulan programdan aşı tedarik etmesi eleştirilere neden oldu. Şimdiye kadar 190 ülkenin katıldığı COVAX ile Kovid-19 aşılarının dünyanın en yoksul 92 ülkesine eşit, hızlı ve adil şekilde dağıtılması hedeflenmişti.
Birleşmiş Milletler'in (BM) eski Afrika HIV/AIDS Özel Elçisi Stephen Lewis, Kanada'nın CTV Televizyonunda katıldığı bir programda, Kanada’nın da ortağı olduğu COVAX aşı programındaki gelişmeleri değerlendirdi.
Lewis, COVAX’ın zengin ülkelerle rekabet edemeyen yoksul ülkelere aşı ulaştırmak için Kanada ve diğer ortaklarca finanse edilen bir oluşum olduğunu hatırlattı.
Kanada'nın bu programı kendi yararına kullandığını belirten Lewis, bunun yanlış olduğunu ve Kanada'nın bunu yapan ilk G7 ülkesi olduğunu ifade etti.
Lewis, "Kanada, normalde aşı ihtiyacını karşılayamayan gelişmekte olan ülkelere gidebilecek dozları güvence altına almak için kurulan bu uluslararası aşı paylaşım havuzuna girmemelidir. Kanada'nın 1,9 milyon aşıyı bu programdan temin etmesi ahlaki açıdan yanlıştır. Kanada için yaptığı şeyle gurur duymak, bence büyük bir hatadır." şeklinde konuştu.
Kanada’nın 5 Şubat itibarıyla 884 binden fazla kişiye veya nüfusun yüzde 2,3'üne ilk doz aşıları yaptığını belirten Lewis, bu rakamın Kanada'dan 37 kat daha fazla nüfusa sahip olan Afrika kıtasının tamamında uygulanan aşılardan daha yüksek olduğuna dikkati çekti.
Lewis, "Federal hükümetin satın alma stratejisinin bir parçası olarak bu programı kullanmaya hiçbir zaman başvurmaması gerekirdi." dedi.
Geçen yıl temmuzda kurulan COVAX için Kanada, 440 milyon dolar yatırım yaptı. Hükümet, paranın yarısının Kanadalılar için 15 milyon doz aşı teminini güvence altına almaya harcanacağını, diğer yarısının ise Afganistan, Mali ve Haiti de dahil olmak üzere gelişmekte olan 92 ülkenin ihtiyacı olan aşıların satın alınmasında kullanılacağını duyurmuştu.
Federal hükümetten yapılan açıklamada ise Kanada'nın COVAX aracılığıyla haziran sonuna kadar Oxford-AstraZeneca aşısından minimum 1,9 milyon doz alacağı açıklanmıştı.
Başbakan Justin Trudeau da kararı savunmuş ve Kanada’nın hem programa katkısının hem de düşük gelirli ülkelere aşı sağlama çabalarının devam edeceğini söylemişti.
Kararı eleştiren muhalefet partileri ülke içinde aşı üretimi için daha çok şey yapılmasını isterken, Yeşil Parti bu hareketin "Kanada’nın dünyadaki itibarını zedeleyebileceğini" belirtmişti.
-Fakir ülkeler için COVAX girişimi
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Küresel Aşı ve Aşılama Birliği (GAVI) ve Salgın Hastalıklara Hazırlık İçin Yenilik Koalisyonunca (CEPI) yürütülen ortak girişimle Nisan 2020'de COVAX girişimi başlatılmıştı.
Şimdiye kadar 190 ülkenin katıldığı COVAX ile Kovid-19 aşılarının dünyanın en yoksul 92 ülkesine eşit, hızlı ve adil şekilde dağıtılması hedeflenmişti.
COVAX girişiminden yapılan açıklamada, aşıların dağıtımına ilişkin geçici plan uyarınca 337,2 milyon doz Kovid-19 aşısının yoksul ülkelere şubat sonundan itibaren dağıtılmasının beklendiği ifade edilmişti.
