Fiyatı 30 TL'ye kadar çıkan kuru soğan zamlarının arkasında birçok neden bulunuyor. Üretim ve lojistik gibi girdi maliyetlerin yükselmesi fiyatları yukarı çıkarmış olsa da uzmanlara göre 30 TL'lik fiyatlar normal değil ve stokçuluk var.
Haber7
Marketlerde kilosu 30 TL’ye kadar yükselen kuru soğan fiyatlarındaki aşırı yükseklik kamuoyunun gündemindeki yerini koruyor. TÜİK verilerine göre, kişi başı yıllık 21 kilogramı tüketilen ve mutfakların olmazsa olması kuru soğan fiyatlarının neden bu kadar yükseldiği ise merak edilen başlıklar arasında.
Kuru soğan fiyatlarında yaşanan yükselişin arkasında ise birden fazla sebep ön palana çıkıyor.
KURU SOĞAN FİYATLARI NEDEN YÜKSELDİ?
Soğan fiyatlarındaki yükseliş 2022 yılının sonunda hızlandı. 2022 yılında, üreticide takip edilen ürünler arasında fiyatı en çok artan yüzde 603,3 ile kuru soğan olmuştu. Mart 2023’e kadar da soğan fiyatlarında artış aylık olarak sürdü. Mart ayında da önceki aya göre fiyatı en çok artan ürün yüzde 22,42 ile soğan oldu.
MALİYETLER YÜKSELDİ VE ARZ AZALDI AMA...
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar, Üretici fiyatlarındaki artışların en önemli sebebi girdi maliyetlerinin artması olduğunu açıklamıştı. Buna ek olarak Bayraktar, kuru soğanda arzın azalmasının da fiyat artışında diğer bir faktör olduğunu belirtmişti.
Uzmanlar, kuru soğan fiyatlarının yükselmesinde birçok etkenin rol oynadığına dikkat çekiyor. Bunlar arasında kuraklık, üretimde kullanılan mazot, gübre ve tohum maliyetlerindeki artış, üretimde kullanılan araç-gereç ve lojistik maliyetlerinde artışların olduğuna dikkat çekiyor.
Ancak bu fiyat artışına neden olan faktörlerin sadece ekonomik çerçevenin içindeki arz talep ve girdi maliyetlerinin yükselmesinin kaynaklı nedenlerin yanında Kahramanmaraş merkezli depremlerin etkisi ve ‘stokçuluk’ iddiaları da var.
HATAY VE ADANA EN ÇOK SOĞAN ÜRETİLEN İLLER ARASINDA
Türkiye’de yıllık 2 milyon tonu aşkın soğan üretimi gerçekleştiriliyor. Bu rakam Türkiye’yi kuru soğan üretiminde dünyada ilk 10 ülke arasına sokuyor. Soğan üretiminde en büyük payı, üretimin 5'te 1'lik bölümünü gerçekleştiren Ankara alıyor. Bu illeri Amasya, Eskişehir, Hatay, Adana, Çorum, Tokat ve Bursa izliyor.
Kuru soğan üretiminin yüzde 12’ye yakın kısmının gerçekleştirildiği Adana ve Hatay'da, 6 Şubat'taki depremin ardından tarımın etkilenmesinden kaynaklı yaşananlarda fiyatlar üzerinde etkili oldu.
Bazı uzmanlara gör ise kuru soğanın kilosunu 30 TL’ye çıkaran ‘anlamsız’ fiyat artışının nedeni elverişli koşullarda aylarca stoklanabilecek olan kuru soğanın bazı kesimler tarafından stoklanması ve iç piyasaya sürülmemesi.
TONLARCA SOĞAN YOL KENARINDA BULUNDU
Fiyatı 30 TL’ye kadar yükselmişken yol kenarına çuvallarla dökülen kuru soğanlar bu stokçuluk şüphelerini güçlendirdi. Dökülen soğanları kayıt altına alan vatandaşlar yapılanın seçimler öncesi hükümeti zor duruma düşürmek olduğunu ifade etti.
Soğanları kayda alan vatandaşlar şöyle konuştu:
"Şu çuvallara bakın sapasağlam, İstanbul’da kilosunu 30 liradan satıyorlar. AK Parti’yi başarısız göstermek için kamyon kamyon soğanı dökmüşler. Münafıklar, şerefsizler bu soğanları buralarda heder etmişler. Yazıklar olsun. Bunlar ne yaparsa yapsınlar Allah’ın izniyle AK Parti yüzde 55-60 alacak."
HASAT SONRASI FİYATLARI NE KADAR DÜŞECEK?
Türkiye'nin önemli tarım merkezlerinden Adana ve Hatay'da başlayan turfanda soğan hasadı devam ediyor.
Geçen yıl 272 bin ton ürün alınan soğanda, iki ilden bu yıl 284 bin ton rekolte alınması hedefleniyor.
Adana ve Hatay'da bu yıl beklenen rekolte, geçen yılki Türkiye geneli 2 milyon 350 bin tonluk hasadın yüzde 12'sini oluşturuyor.
Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen Hatay ve Adana'daki hasatların, market ve pazardaki soğan fiyatını düşürmesi bekleniyor.
Reyhanlı Ziraat Odası Başkanı Şemsedin Cünedioğlu, Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen Hatay'da hem yaraları sarmaya çalıştıklarını hem de üretime devam ettiklerini söyledi.
Hatay'da tarım sektörü dışında farklı alanlarda üretimin hemen hemen kalmadığını vurgulayan Cünedioğlu, Reyhanlı ilçesinin soğan ekiliş alanını yüksek olduğunu aktardı.
17 TL'YE KADAR DÜŞMESİ BEKLİYOR
İlçede yaklaşık 60 bin dönüme yakın alanda soğan ekildiğini belirten Cünedioğlu, Ramazan Bayramı'ndan sonra turfanda soğanın hasadıyla fiyatların aşağı yönlü çekilmesini beklediklerini dile getirdi.
Cünedioğlu, şöyle konuştu:
"Piyasada ürün fazla olduğu zaman fiyatı da düşer. Soğanın fiyatı büyükşehirlerde 30 lira. Bizim burası küçük şehir olduğu için soğan aşağı yukarı 20 lira. Turfanda hasatla önümüzdeki haftadan sonra, Ramazan Bayramı'ndan sonra soğanın fiyatının yavaş yavaş tarlada kademeli olarak 10 liraya kadar düşme ihtimali çok yüksek. Yani tarlada 10 liraysa, markette 17-20 liraya kadar olabilir."
Adana'da soğan tüccarı Muhammet Ali Yeğin de Sarıçam ilçesindeki 110 dönüm tarlada soğan hasadı yaptıklarını ifade etti.
Soğanın kilogramının şu anda tarlada 15-16 liraya alıcı bulduğunu belirten Yeğin, "Piyasa biraz hızlı, şişik bir piyasa var. Malın artışına göre fiyat düşüşü yaşanacak. Tabii soğan piyasası belli olmaz. Depodaki mallar bitti. Allah nasip ederse ilerleyen vakitlerde soğan fiyatı biraz daha düşecek gibi görülüyor." diye konuştu.
