Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, NTV ekranlarında soruları yanıtlıyor.
Bakan Özhaseki'nin açıklamaları şöyle:
Planlandığı şekilde konutlar devam ediyor. Kolay değil, yüzyılın afeti dense de tarih okumaları yapan birisi olarak söylüyorum bin yıllık Anadolu medeniyetinde başımıza gelebilecek en büyük bela buydu. 680 bin konut 170 bin iş yeri yıkıldı. Bağımsız birim olarak toplamda 850 bin gibi rakam var karşımızda. 1.9 milyon insan da evlerinden uzakta. Çadırlarda pek kimse kalmadı. 500 binden fazla insan konteyner kentlerde kalıyor. Evinden dışında olan insanları güvenli konutlara alma gibi vazifemiz var. Hatay'da 254 bin gibi Antakya'nın yüzde 90'ı yok olmuş. İkinci sırada Kahramanmaraş var, Malatya'da 100 binin üzerinde, 60 bin civarında da Adıyaman'da yıkılan yerlerimiz var.
180 binden fazla ihale yaptık. Ekim, Kasım gibi hak sahiplerine dağıtacağız. 300 bin konutun rezerv alanlarda yapılması için çalışmalarımız devam ediyor. Rezerv alan bulup inşaata başlamak için rezerv alan bulamıyoruz. Hazine arazisi arıyoruz, şehirden uzakta olmasın istiyoruz, zemin güvenli olsun istiyoruz.
Sel yataklarında, dere ağızlarında, sıvılaşma olan yerler, fay kırıklarının gittiği yerlerde yapılaşma olmasın. İnşaatlar yapılırken uygulamanın her aşamasında sıfır tolerans dediğimiz inşaat sürecini tamamlamak istiyoruz.
Çevreye çıktığınızda orman arazisi başlıyor. Orman kesilip konutlaşmaya açılsın istemiyoruz. Boş arazi de bulamıyoruz. Vatandaş da yaşadığı yerden çok kopmak istemiyor. Yerinde dönüşüm için evinizi dönüştürmek isterseniz para ve kredi veririz dönüştürün. TİP sözleşmeler de verelim. Projeler de verelim. Yapı denetim masrafından da kurtulun. Yeter ki merkezdeki evinizi dönüştürün dedik.
Size parayı verelim nasıl yaparsanız yapın diye birşey yok. Zeminin sağlam olmadığı yerlerde bir daha asla yapı yapılamayacak. Sert zeminlere vatandaş yapmak istediğinde tek katlıysa projesini verelim sorun yok. Her aşamasında kendilerine para vermeye devam edeceğiz. 1,3 milyona kadar konutlar için 750 bin liraya kadar da işyerleri için destekte bulunuyoruz. Faizsiz 2 yıl geri ödemesiz, 10 yıl vadeli olarak veriyor. Vatandaşlar müthiş ilgi gösterdiler. 186 bin civarında müracaat var. 186 bin vatandaş birkaç katlı konutlar için de başvurdu. 250 bine yakın konut için vatandaşlar bize destek verin diyor. Konutları ihale ederken ihaleye çıkıyoruz. Bizden alan insanlar fabrikalardan kapı, pencere, lavabo alıyorlar, inşa edip monte ediyorlar. Yereldekilere faydası olmuyor bunun. Yereldeki mühendisten işçisine kadar istihdam doğacak. Sanayi de canlanmış olacak. Merkez canlandığı için şehirlere geri dönüşler olacak.
Binalar tespit edildiğinde ağır hasar, orta hasar ve az hasarlı diyoruz. Orta hasarlıyla ilgili mevzuat, bilim adamlarından rapor alıp belediyeden ruhsat alınırsa güçlendirme yapılabilir. Cumhurbaşkanımızın kanaati orta hasarlı binalar yorulmuş ve hasarlı binalar. Onlarca deprem oldu. Bu binalar çok yoruldular, arkasından artçılar yüzlerce... Böyle bir ortamda orta hasarlı binaların bir çoğu yakın gelecekte olabilecek depreme dayanmazlar. Biz hepsini ağır hasarlı gibi görmeye razıyız. Bizdeki yardımlardan onlar da istifade etsinler, evlerini yapsınlar. Güçlendirmek o kadar zor ki, bina içinde aylarca inşaat bitmiyor. Tam manasıyla güçlendirmek de mümkün değil. 9 şiddetindeki depreme dayanıklı olacak mevzuata sahibiz.
Biz bakanlık olarak 8 bin elemanımızla 6 milyon bağımsız birimi tek tek inceledik. Aylarca itirazlar devam etti. Giden insanlar işinde uzman insanlar. Bu konuda mahkemeleri yormak çok hoş olmayabilir. 19-20 bin civarında açılmış dava var.
Rezerv alanlarla ilgili Hatay'da sorun var. Hatay 8 deprem geçirmiş ve hep aynı yere kurulmuş.
Tarihi eserlerle ilgili tespitler yapıldı. Kültür ve Turizm Bakanlığı işe başlıyor. Konutlar yıkılabilir, çok özelliği olmayabilir. 1000-2000 yıllık eserlerin korunması bizler için çok önemli. Şehir merkezlerini özellikle biz yapmak istiyoruz. Şehir merkezlerini doğru inşa edersek geleceğe de doğru adım atmış oluruz. Adıyaman merkezdeki Musalla mahallesi. Kimlikli binaların hepsini Kayserili hayırseverler yapacak. Tescilli eserleri bizim mutlaka yapmamız gerekiyor. Pazarcık deprem merkezinde meydan ve müze oluşturuyoruz, unutulmasın diye.
İstanbul gerçekten bizi korkutuyor. İstanbul'da Deprem bir beka meselesi. 6 milyon civarında Konut var. 600 bini çok riskli, ilk etapta yıkılacak gibi görünüyor. 600 bini depreme dayanmaz. Durduğu yerde yıkılan binalar var. Uykumuzu yitirip çok hızlı vaziyet almamız gerekiyor. Himalayalardan başlayıp Alplere kadar uzanan en riskli 5 ülke arasında yer alıyor.
