Lahey'de kritik zirvenin perde arkasını Mehmet Acet anlattı

Cumhurbaşkanı Erdoğan, NATO Zirvesi kapsamında Lahey’de dikkat çeken temaslarda bulundu. ABD Başkanı Trump’la samimi görüntüler veren Erdoğan, önce aynı masada oturdu, ardından baş başa bir görüşme gerçekleştirdi. Lahey'de bulunan Kanal7 Ankara Temsilcisi Mehmet Acet tüm bu görüşmelerin detaylarını Haber7 muhabiri Yavuz Selvi'ye anlattı. 

"ERDOĞAN TÜRKİYE'NİN TALEPLERİNİ TRUMP'A İLETTİ"

Kanal7 Ankara Temsilcisi Mehmet Acet şunları söyledi:

Dün akşam buraya Cumhurbaşkanı Erdoğan gelmesi ve zirve alanına gitmesinden itibaren Trump’la yakın bir temas içerisinde oldu. Baş başa görüşme öncesinde ayrı fotoğrafı vardı. Liderlerin ilk bir araya geldiği yerde, toplantı salonu olduğu yerde orada yan yana poz verdiler. Ayaküstü samimi bir selamlaşma söz konusu oldu. Onun devamında akşam yemeği vardı burada. Akşam yemeğinde de yine burada Hollanda Kralı ve Kraliçesinin ev sahipliğinde liderler ve eşlerinin davetli olduğu bir akşam yemeğiydi. Orada da yine aynı masada oturdular. İtalya Başbakanı Meloni, Çekya Başbakanı ve NATO Genel Sekreteri Rutte vardı bu masada. Sonrasında da baş başa görüşmeye geçtiler. Ama bunların hepsinin önceden hesaplanmış, planlanmış ve bu şekilde karar kılınmış kareler olduğunu hatırlatalım. Dolayısıyla bu anlamda NATO Zirvesi’nde iki lider arasında yakınlık söz konusu oldu.
Görüşmenin içeriğiyle alakalı olarak tabii İletişim Başkanlığı görüşmenin hemen akabinde bir açıklama yaptı. O açıklamaya baktığımızda da özellikle ekonomik ilişkiler, savunma sanayi konusunda iş birliği gibi konular; Gazze konusu, İsrail-İran savaşı ve sağlanan ateşkes konusu bu ikili görüşmelerde, açıklamaya yansıyan kısmıyla baktığımızda yer aldı. Bu tabii görüşme sırasında çekilen bir fotoğraf karesi. Orada da Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın elinde bir zarf vardı. Muhtemelen o zarfta da yine yazılı olarak Türkiye’nin çeşitli konularda görüşlerini ifade eden bir yazılı metindi o. Onu da muhtemelen Trump’a iletti Cumhurbaşkanı Erdoğan. Yani fotoğraf karelerine bakınca gayet her iki ismin de memnun oldukları, bir araya gelmekten hoşnut oldukları görülüyor. Trump’ın da gayet neşeli olduğu gözlendi. Bu, ikinci döneminde ilk defa yüz yüze gerçekleşen görüşmeydi. Daha önce tabii telefonda bu görüşmeler yapılıyordu. Ama Trump göreve başlayalı beşinci ayı doldurdu Beyaz Saray’da ve dün bu yüz yüze görüşme ikinci dönemde gerçekleşmiş oldu.

NATO ÜLKELERİNİN SAVUNMA HARCAMALARI %5'E ÇIKIYOR

Trump’ın yeni de değil, daha ilk döneminde, 2016–2020 döneminde de Avrupa’nın güvenliğiyle ve NATO’nun geleceğiyle alakalı bir takım görüşleri, bir takım rezervleri vardı. Mesela şimdi bugün liderler zirvesinde alınacak olan en önemli karar, NATO üyesi ülkelerin savunma harcamalarını milli gelire oranla yüzde ikiden yüzde beşe çıkarmak. Bu, Trump’ın bir talebiydi. Bir şarttı hatta. Yani öyle de söyleyebiliriz. Avrupa’nın güvenliğinin sağlanması anlamında Amerika’nın üzerindeki yükü hafifletmek istiyor. Bunu da esasen bir tehdit unsuru olarak kullanmış şimdiye kadar. Dolayısıyla NATO’nun bu konuda Trump’ın istediği yere, istediği çizgiye geldiği pekâlâ söylenebilir. Yani bugün alınacak olan bu kararla birlikte önümüzdeki on yıl içerisinde NATO üyesi ülkelerin savunma harcamalarını milli gelire oranla %5'e çıkarmaları söz konusu olacak.
Şimdi tabii Türkiye’nin kendi özel gündemi de var burada Yavuz. Bunlardan bir tanesi de bu süreci bir fırsat olarak görüyoruz. Ne bakımdan? Savunma sanayi harcamalarının artması demek, Türkiye’nin bu alandaki imkân ve kabiliyetlerinin de devreye girmesi bu fırsatı beraberinde getiriyor. Türkiye’nin özel gündemini teşkil eden hususlardan bir tanesi bu. Eğer böyle olursa ki Rutte’nin bazı çağrıları da oldu hem Avrupa Birliği hem İngiltere hem de Norveç’in Türkiye’nin savunma sanayi imkânlarından yararlanması konusunda bir takım açıklamaları da söz konusu oldu. Dolayısıyla bu alanda Türkiye’nin elini daha da güçlendirebilecek, bu konudaki ihracat kapasitesini artırabilecek bir imkân da sunabilir. Bugün alınacak kararın Türkiye’ye özel böyle bir yansıması da önümüzdeki yıllara sari bir şekilde ortaya çıkabilir.

TÜRKİYE İÇİN FIRSAT OLABİLİR

Tabii bazı ambargolar var, CAATSA yaptırımları başta olmak üzere. Şimdi tabii Trump’la Erdoğan arasında bir lider diplomasisi anlamında bir yakınlık söz konusu ama ikili ilişkilerde problemler de var. Bu CAATSA yaptırımları öteden beri devam ediyor. Trump’ın ilk döneminde başlamıştı bu yaptırımlar. Başka ülkelerden de yine bazı silah ambargoları söz konusu Türkiye’ye dönük. Bunların kaldırılması da yine Türkiye’nin öncelikli gündemleri arasında yer alıyor. Bunu da ifade edeyim. Ama şöyle, yani tekrar ilk bölüme gelecek olursak: Trump, Avrupa üzerindeki Amerikan güvenlik şemsiyesini kaldırma tehdidinde bulununca, bir yandan da NATO Trump’ın istediği çizgiye gelmiş oldu. Şu an gördüğümüz bu. Bu tabii bir oyalamaya mı dönüşecek? Vakit kazanmak, Trump’ı yatıştırmak için bir karar mı? Ama uygulamada da aynı kararlılık yansıyacak mı? Bunları izleyeceğiz tabii önümüzdeki süreç içerisinde.

Ama tabii ki bu artık reel bir yeni durum. Yani Amerika’nın Avrupa üzerindeki himayesini, güvenlik şemsiyesini kaldırma ihtimali ve tehdidi Avrupa açısından bir alarm anlamına geliyor. Üçüncüsü, şunu da ekleyeyim: Bir taraftan da yeni arayışlar var biliyorsunuz. Daha önce de liderler toplantılar yaptı. Rusya tehdidine karşı Avrupa ne yapacak kendi güvenliği için? Burada da yine Türkiye’nin talepleri var. Yani Avrupa Birliği’nin birlik dışı, ittifak dışı ülkelerle Türkiye gibi ülkelerle bu anlamda da güvenlik iş birliğini geliştirmesi yönünde çağrılar ve talepleri var. Bu da yine bu NATO platformunda Türkiye adına gündeme getirilecek hususlardan bir tanesi.