Pakistan'ın Swat şehrinde 1985'te İtalyan arkeologlar tarafından gün yüzüne çıkarılan yaklaşık 1000 yıllık Sultan Mahmud Gaznevi Camisi, ülkenin kuzeyindeki en eski cami olmasıyla dikkati çekiyor. Sultan Mahmud'un ordularının Swat'ta hüküm süren Budist yönetici Raja Gira’nın birliklerini yenilgiye uğratmalarının ardından fethin simgesi olarak Raja Gira Kalesi yakınına bir cami inşa edildi.
Odigram Dağı'nın eteklerinde 1048-1049 yıllarında inşa edilen ve zamanla çeşitli sebeplerle kaybolan cami, köylülerden birisinin bu alana ev yapmak istemesiyle ortaya çıktı. Cami, İtalyan arkeologlar tarafından 1985'te gün yüzüne çıkarıldığı günden bu yana yerli ve yabancı turistlerin ve araştırmacıların bölgedeki önemli ziyaret noktalarından birisine dönüştü.
KAZI ÇALIŞMALARI 14 YILDA TAMAMLANDI
1985 ile 1999 arasında kazı çalışmaları tamamlanan caminin ahşap desteklere sahip hipostil yapıda inşa edildiği belirlendi. Tesadüfen bulunan kitabede caminin, 1048-1049'da Sultan Mahmud’un Komutanı Amir Nustagin tarafından yaptırıldığı ortaya çıktı. Cami alanında bir mezar, odalar, öğrenci odaları ve bir su değirmeni de bulunuyor. Bölge ahalisi tarafından Gazi Baba türbesi olarak anılan söz konusu mezar ise Budist yönetici Raja Gira’nın ordularını yenilgiye uğratan ancak burada şehit düşen Sultan Mahmud'un komutanlarından Pir Kuşal'e ait.
Pakistan’ın kuzeyindeki en eski cami olma özelliğine sahip Sultan Mahmud Gaznevi Camisi, İslam mimarisinin en eski örneklerinden biri kabul ediliyor. Pakistanlı yetkililerin cami alanına kolay ulaşım sağlanması amacıyla yol inşa etmesi de bölgeye ziyaretçi sayısını artırdı.
"TARİHİ AÇIDAN BİZİM İÇİN DEĞERLİ"
Hayber Pahtunhva Müze ve Arkeoloji Müdürü Dr. Abdul Samed, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Sultan Mahmud Gaznevi Camisi'nin kuzey Pakistan’daki en eski tarihli cami olduğunu belirterek, "Bu sebeple mimari yapısından daha çok tarihi değeri açısından bizim için önemli." ifadelerini kullandı. Samed, camide görüleceği üzere geriye kalan çok fazla bir mimari parçanın olmadığını, duvarların ve mihrabın ayakta durduğunu, çatısının da bulunmadığını söyledi.
Cami alanında restorasyon çalışmaları yapmayı planladıklarını kaydeden Samed, bunun caminin yeniden inşası anlamına gelmediğini sözlerine ekledi.
