Son günlerde zeytinyağı fiyatlarında fahiş fiyat tartışmalarına ilişkin Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) Başkanı Dr. Mustafa Tan'dan ezber bozan açıklamalar geldi. Zeytinyağı fiyatlarının pahalı olmadığının altını çizen Dr. Tan, sektörde olup biteni tek tek Haber7'ye anlattı.
Dünyada kuraklık nedeniyle arzda yüzde 50'ye varan bir düşüş olduğuna dikkat çeken Dr. Tan, zeytinyağı fiyatları pahalı tartışmalarına ilişkin çarpıcı tespitlerde bulundu.
İşte Dr. Tan'ın o açıklamaları:
ÜRETİMDE DÜNYA İKİNCİSİ OLDUK
Zeytin rekoltesi, bu yıl bizim 15 yıl önce koyduğumuz hedefe ulaşmamız açısından önemli. Bu yıl 421 bin ton zeytinyağı üretimi 735 bin ton da sofralık zeytin üretimi bekliyoruz. Rekolte tahmin çalışmasını da UZZK'a olarak biz koordine ediyoruz. Türkiye 15 yıl önce dünya ikinciliği hedefi koydu. Bunun için ağaç sayımızı 100 milyondan 168 milyona çıkarmayı başardık. Bu planladığımız gibi gitseydi 250 milyonu da geçecekti.
DÜNYADA ÜRETİM ÇOK SERT DÜŞTÜ
Türkiye olarak yağ üretiminde dünya ikincisi olmak için 750 bin ton hedefi koymuştuk o zamanlar ama bugün 421 bin tonla dünya ikinciliğini aldık. Bu nasıl oldu; İspanya 1 milyon 400 bin ton üretirken, son 500 yılın en kurak yılını geçirdi ve 700 bin ton civarı bir ürün beklentisi var. 600 bin üreten İtalya ise, bugün 208 bin ton üretim bekliyor. Tunus’un 250 bin ton yağ üreteceği söyleniyor. Dünyada zeytinyağı üretiminde sıralama İspanya, İtalya, Yunanistan, Tunus ve Türkiye şeklindeydi. Sıralama bu yıl için İspanya, Türkiye ve Yunanistan şeklinde oldu.
"ÇOK OLMASI UCUZ OLACAĞI ANLAMINA GELMEZ"
Ancak bir şeyin çok olması fiyatların düşük olacağını tezini doğrulamaz. Fiyat hepimizin bildiği gibi arz ve talep doğrultusunda oluşur. Bugün dünyada zeytinyağı üretimi yüzde 50 az olduğu ve sadece Türkiye’de yüzde 100 fazla olduğu için dış Pazar açısından büyük bir şans oluşmuş oluyor.
Geçen sene 58 bin ton olarak yaptığımız ihracatı bu yıl 2-3 katına çıkarma olanağımız var. Bu Türkiye’ye büyük bir döviz girdisi sağlayacak. Bu net kar, ithalat girdisi yok…
"ZEYTİNYAĞI PAHALI ALGISI YAPILIYOR"
Peki piyasada fiyat pahalı mı? Şu anda İspanya’da litresi 5 euro, İtalya’da daha da pahalı. Üretici fiyatlarından bahsediyorum. Türkiye’de üreticide 80-100 TL arasında değişiyor. Ancak bu rafa gelirken bazı maliyetler oluyor. 5 litrelik bir tenekenin maliyeti 25-30 TL. Ambalaj ve nakliye ücretleri var. Böylelikle 1 kilo zeytinyağının fiyatı 120-150 arasına geliyor.
Zeytinyağı pahalıdır algısı neredeyse 50-60 yıldır var. Türkiye’ye margarinler ve diğer bitkisel yağlar sokulduğundan beri bu böyle…
ZEYTİNYAĞINDA PARİTE HESABI:
3,5 LİTRE AYÇİÇEK YAĞI=1 LİTRE ZEYTİNYAĞI
1 KİLO PEYNİR: 1 LİTRE ZEYTİNYAĞI
1 GÜNLÜK İŞÇİ YEVMİYESİ: 1 LİTRE ZEYTİN YAĞI
Ekonomide pariteler var. Dolar Euro paritesi gibi… Dünya ölçeğinde 1 litre zeytinyağı 3-3,5 litre Ayçiçek yağıdır fiyat olarak.
Bugün Ayçiçek yağı 40-50 TL bunu 3,5 ile çarptığımızda ortalama 150 TL yapıyor. Bizim zeytinyağımız halen 100-130 TL arasında satılıyor. Ama bu fiyat artacaktır. Ayçiçek yağı ve diğer bitkisel yağ fiyatlarında durdurulamaz bir artış var. Kuraklık yaşanan ülkelerde ek olarak Ayçiçek tohumu ekmişlerdi onlarda çıkmadı kuraklık nedeniyle. Yani tüm dünyada Ayçiçek yağı noktasında da arz sıkıntısı var.
"ZEYTİNYAĞI PAHALI DEĞİL"
Diğer bir parite ise bir işçi yevmiyesidir. Çok uzun yıllardır bir işçi yevmiyesi bir kilo zeytinyağı fiyatıdır. Bugün en düşük işçi 200-250 TL istiyor. Uzmanlaşmış makine kullananlar 1000 TL’ye kadar çıkıyor. Geçen sene ise bir işçinin yevmiyesi 100 TL’ydi. O yüzden zeytinyağı pahalı mı? Değil!
Zeytin için bir başka kriter ise 1 kilo zeytin 1 kilo peynirdir. Fiyatlar böyle gider… Bugün peynirin kilosu 140-200 TL arası. Demek ki zeytin fiyatı da böyle olabilir.
Öte yandan dünya fiyatı 3 euro olsaydı zeytinyağı içeride pahalanmazdı. İhracat fiyatları belirliyor bazı fiyatları da… Kimse burada kafasına göre fiyat vermiyor.
