Özgür Gündüz/Haber7.com
Pandemi, deprem, yangın ve sel gibi dönemlerde insanların birbirine destek olması gerekirken, bu dönemlerde ihtiyaç duyulan her şeye zam yapmak bir alışkanlık haline gelmiş durumda.
Son olarak Haber7.com'un gündeme getirdiği yangın fırsatçılarına şimdi de kiralara fahiş zam yapan ev sahipleri eklendi. Sektör temsilcilerini ve tüketici dernekleri özellikle İstanbul'daki konut ihtiyacının artmasıyla kiralara da fahiş zam yapılmaya başlandığına dikkat çekiyor.
Kentte kiralara ortalama yüzde 50 zam yapıldığını ve bazı bölgelerde ise zamların yüzde 100'leri aştığını dile getiren sektör temsilcileri, yeni konut ihtiyacının dışında kiralardaki artışlarının nedenlerini üniversitelerin yeniden yüz yüze eğitime başlaması, YKS ile şehirlerde yaşanacak öğrenci hareketliliği ve emlakçıların ev sahiplerini tahrik ederek evlerini yeniden yüksek fiyata kiraya vermeye çalışmaları olarak gösteriyor.
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizameddin Aşa, Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Başkanı Hakan Akdoğan ve Tüketici Başvuru Merkezi Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu, konuya ilişkin Haber7.com'a önemli açıklamalarda bulundu.
KONUT İHTİYACI SONRASI FİYATLAR ARTIŞA GEÇTİ
Kira artışlarındaki sebeplerin başında kentsel dönüşümle birlikte ortaya çıkan daire ihtiyacı olduğuna dikkat çeken İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizameddin Aşa, Anadolu ve Avrupa Yakası’nda 60 bine yakın konut ihyacı olduğunu söyledi. Aşa, “Kira artışları tüm Türkiye’de yaşanıyor gibi görünse de asıl çıkış sebebi kentsel dönüşüm olan bölgelerde başladı. Anadolu Yakası’nda Kadıköy, Suadiye, Bostancı ve Kartal’a kadar olan bölgelerde başlayan kentsel dönüşüm bu projeleri bunda etkili oldu. Bağdat Caddesi’ne yakın lokasyonda 300, Kadıköy-Kartal arasındaki bölgede de 3000 bina yıkılıyor. En iyi ihtimalle her binada yaklaşık 15 daire olduğunu düşündüğümüzde 50 bine yakın belki de daha fazla daire ihtiyacı ortaya çıkmış oluyor. Bu lokasyonlarda yeterli kiralık daire kapasitesi olmadığı için bu da doğal olarak kira artışlarına sirayet ediyor. Bunun bir benzeri de Avrupa Yakası’nda Avcılar’da yaşandı. Bu ilçede de her 3 binadan biri yıkılıyor. Kentsel dönüşüme giren bina sayısına baktığımızda 50-60 bin adet kiralık daire ihtiyacı da sadece Avcılar’da ortaya çıktı. Bu durumda kira anlamında Büyükçekmece, Beylikdüzü ve Bağcılar ilçelerine sirayet etmeye başladı. Şuanda Beşiktaş, Mecidiyeköy, Şişli ve Kadıköy gibi ilçelerin merkezlerinde çok büyük sıkıntı yaşanmıyor ancak bu bölgelere yakın lokasyonlarda sıkıntı oluşuyor” şeklinde konuştu.
DÖNÜŞ BAŞLARI FİYATLAR ARTTI
Bunun yanı sıra pandemiden dolayı memleketlerine dönen vatandaşlar ve öğrenciler normalleşme ile birlikte geri dönmeye başladığını söyleyen Nizameddin Aşa, “Üniversite sonuçlarının açıklanması ile birlikte ihtiyaç giderek artıyor. İstanbul’da her yıl yaklaşık 150 bin öğrenci hareketliliği yaşanıyor. Bu hareketlilik pandemi nedeniyle çok azalmıştı. Öğrenciler memleketlerine dönünce o dönemde 60 bin adet konut kapasitesi oluşmuştu. Artık dönüş başladı. Son zamanlarda meydana gelen depremler(İzmir Depremi) kentsel dönüşüm hareketliliğini hızlandırdı. Yüzlerce ev yıkıma girdi. Kiralık ev arayışları artında kiralarda da artışların yaşanması kaçınılmaz oldu” dedi.
YÜZDE 100’ÜN ÜZERİNDE ZAM YAPILDI
Ortalama olarak İstanbul’da kiraların yüzde 50 oranında arttığı bilgisin veren Aşa, bölgesel olarak yüzde 100’ün üzerinde artışlar yaşandığına dikkat çekti. Aşa, “Kadıköy, Suadiye, Göztepe gibi lokasyonlarda yüzde 100’ü aşan kira artışları yaşandı. 3-4 bin TL bandında olan evler 8 bin TL’ye kadar çıktı. Kaba bir tabirle tutturduğuna gidiyor. Avcılarda bin 500 TL’yi geçmeyen kiralık evler şimdilerde 3 bin TL’nin altında kiraya verilmiyor. İstanbul’da ortalama yüzde 50 kira artışı oldu. Bölgesel bakıldığında yüzde 100’ü aşan zamlarla karşılaşabiliyoruz” ifadelerini kullandı.
2 YIL İÇİNDE KİRALAR DÜŞÜŞE GEÇECEK
Kiralardaki artışların devam etmeyeceğini ve zamanla kiraların düşüşe geçeceğini belirten Aşa, “Öğrenci kayıtlarının başlamasıyla bir miktar daha kiralarda artış bekliyoruz. Önümüzdeki yıldan itibaren bu artışların olmayacağını, 2 yıl içinde bu durumun tersine döneceğini ve kiraların düşeceğini düşünüyorum. Çünkü kentsel dönüşüm projeleri tamamlanmış olacak, kirada oturan vatandaşlar evlerine dönmesiyle yeni bir kapasite oluşacak” dedi.
DEVLET GEREĞİNİ YAPTI AMA YİNE DE FİYATLAR ARTTI
Yaşanan ihtiyaçlar sonrası kira ve aidatlara yapılan zamları değerlendiren Tüketici Başvuru Merkezi Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu, “Kiralardaki aşırı artışın tek bir boyutu yok. Bunun sebeplerinden birisi enflasyonun yükseliyor olması, ikincisi 2018 yılında yaşanan kur dalgalanmasından dolayı artan maliyetler, üçüncüsü pandemi nedeniyle ortaya çıkan ekonomik sarsıntılar nedeniyle inşaatların sekteye uğraması ve artan faizlerle birlikte konut edinme hızında yaşanan azalma olarak sıralayabiliriz. Devlet pandemi devam ederken piyasanın canlanması için ve vatandaşların ev sahibi olabilmesi için düşük faizli konut kredisi tanımladı. 15 yıla varan bir yıl ödemesiz düşük faizli krediler hiç evi olmayan vatandaşlar tarafından kullanıldı. Temel amaç dar gelirli vatandaşın ev sahibi olması idi. Ancak burada da tavan fiyatlar kondu. Vatandaş yüksek meblağlı kredi kullanamadı. Devlet gereğini yaptı ama kira artışlarındaki artış biraz azalsa da tamamen ortadan kalkmadı” şeklinde konuştu.
“EMLAKÇILAR EV SAHİPLERİNİ TAHRİK EDİYOR”
Son zamanlarda kiralarda yaşanan fahiş fiyat artışlarının ahlaki ve vicdani bir sorun olduğuna dikkat çeken Ağaoğlu, “Kiralardaki artışın bir diğer nedeni de çoğu zaman olduğu gibi fırsatçılar. Özellikle de emlakçıların ev sahiplerini tahrik etmeleri. Emlakçılar ev sahiplerine mevcut evlerini daha fazla kiraya verebileceklerin söylemeye başladılar. Bu gibi davranışlar hem etik hem de vicdani değil. İnsanlık olarak zor bir dönemden geçiyoruz. Hem küresel ekonomik kriz, hem pandemi hem de orman yangınları ve sel baskınları gibi. Sadece ülkemizde değil dünyanın birçok bölgesinde bu sıkıntılar yaşanıyor. Böyle bir ortamda ev sahipleri insani davranıp kiraya zam yapmaması gerekirken emlakçıların tahrikine kapılıp kiracısına ‘Sen çık’ diyorsa burada ahlaki ve vicdani bir sorun vardır” ifadelerini kullandı.
KİRALARIN YANI SIRA AİDATLAR DA YÜKSELİYOR
Kiraların yanı sıra aidatlara yapılan zamların da vatandaşı zor durumda bıraktığını dile getiren Aydın Ağoğlu, “Artan maliyetler, tek haneden tekrar yüzde 20’lere yaklaşan enflasyon aidat giderlerini de yükseltti. Aidatlar da artan maliyetler ve lüks ihtiyaçların yanı sıra (Havuz, güvenlik, spor salonu gibi) kötü yönetimlerin etkisiyle yükselmeye başladı. Tüketici, sade vatandaş ve dar gelirli insanların sadece kira artışı değil diğer taraftan da aidatın sıkıntısını yaşıyorlar” dedi.
EV SAHİPLERİ TAZMİNATLA KARŞI KARŞIYA KALABİLİR
Son zamanlarda ev sahiplerinin kiracılardan yeniden kira değerlemesi talep etmesinin yanı sıra evden çıkarmak için çeşitli bahaneler uydurduklarına vurgu yapan Aydın Ağaoğlu, vatandaşa tavsiyelerde bulundu.
Ağaoğlu konuya ilişkin şu ifadeleri kullandı:
“Kiracıyı koruyan yasal düzenlemeler mevcut. Böyle durumlarda kiracılar huzursuz olmasın, panik yapmasın. Çünkü ev sahipleri 5 sene dolmadan yeniden kira değerlendirmesi talep edemez. Ve halkı bir gerekçe olmaksızın tahliye kararı da alamazlar. Haklı gerekçeden kastım, kendi ihtiyacı var ise en az 3 ay önceden yazılı ihtarda bulunarak tahliye talebinde bulunabilir. Ev sahibi böyle bir talepte bulunup, kendi ihtiyacı olarak kullanmazsa ve kiracı çıktıktan sonra başka birine kiraya verirse tazminatla karşı karşıya kalabilir. Şayet karşı taraf dava açarsa durum mahkeme tarafından incelenir, haklı nedenlerle tahliye talebinde bulunup bulunmadığı araştırılır. Bu süreçte yaklaşık bir yıl sürmekte. Bu süre yerinde keşif yapılması ve istinaf mahkemesine gitmesiyle 2-3 yıla kadar uzayabiliyor. Bu süre zarfında da kiracı çıkabileceği, kendine uygun bir konut bulma imkanı bulacaktır. Kiracılara tavsiyem lütfen panik yapmayın, yasalar sizden yana. Haksızlara karşı mücadele edin, kendinizi fazla üzmeyin. Yasalar sizin arkanızda”
ÖĞRENCİYE EV YOK
Üniversitelerin, eylülden itibaren yüz yüze eğitim vermesi planlanıyor. O nedenle öğrenciler de ev veya yurt bulma arayışına girdi. Ancak artık kiralık ev bulmak çok zor. Kiralık ev bulanların ise önceki yıllara göre daha yüksek kiralar ödemeleri gerekiyor. Öyle ki bazı şehirlerde yüzde 36’ya varan oranlarda kiralar arttı.
HAREKETLİLİK BAŞLADI
YKS sonuçlarının 4 Ağustos'ta açıklanmasıyla gayrimenkul piyasasında hareketlilik başladığını belirten Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Başkanı Hakan Akdoğan “2020 yılı ikinci çeyreği üniversite öğrencilerinin, korona nedeniyle evlerini boşalttıkları hatta bu evlere dönemedikleri bir yıl olmuştu. Gelecek aydan itibaren ise tekrar bir ev bulma telaşı başlayacak. Tercih sonuçlarını tahmin edenler ve yerleşmesini garanti gören kişiler son bir aydır ev arayışındalar. Gelecek ay bunun etkileri daha da artacak” dedi.
YÜZDE 40 ARTTI
Son bir yılda kiraların ülke genelinde ortalama olarak yüzde 20 seviyesinde artış gösterdiğine dikkat çeken Akdoğan, özellikle büyükşehirlerde bu artışların yüzde 30 - 40 seviyesinde olduğunu belirtti.
Akdoğan, şehirlere göre artışlar hakkında şunları söyledi:
“Şimdilik Kütahya, Edirne, Eskişehir gibi bazı sınırlı iller için kiraların pek artış göstermediğini söyleyebiliriz. Ama diğer şehirlerde kiralar öğrencileri yoracak seviyede. Son bir yılda İstanbul'da yüzde 36, Ankara'da yüzde 23, Çanakkale'de yüzde 20, Bursa'da yüzde 18, İzmir'de yüzde 22, Eskişehir'de yüzde 8 seviyesinde artış gösterdi. Örneğin İstanbul’da pandemiden önce 1000 TL kira veren bir öğrencinin eylülden sonra 1400-1500 TL vermesi gerekecek. Özellikle İstanbul’da Şişli, Beşiktaş, Kadıköy gibi ilçelerde bu artışlar daha fazla.”
ŞEHİRLERE GÖRE KİRALAR
Öğrencilerin yoğun yaşadığı şehirlerde kiralar ortalama şu şekilde:
İstanbul: 1.500 TL - 4.000 TL
Ankara: 1.500 - 2.500 TL
İzmir: 1.200 - 2.500 TL
Eskişehir: 900 TL - 1.200 TL
Çanakkale: 700 TL - 1.300 TL
Konya: 1.000 TL 1.300 TL
Antalya: 1.200 TL 2.000 TL
